Artikelen
Grote Kruisbekken in de omgeving van Bakkeveen?
Herkenning
Sedert half oktober worden op diverse plaatsen in ons land Grote Kruisbekken gezien. Bekend is dat deze vooral de Waddeneilanden aandoen, maar ook zijn ze gezien in het Drents-Friese Woud.
Zelf zag ik met enkele andere vogelaars bij Wateren in ieder geval twee vogels (man en vrouw), maar gehoord de veel luidere roep, gaan we uit van meerdere vogels. Ze bevinden zich meestal tussen “gewone” Kruisbekken.
De Grote Kruisbek is groter dan de gewone en je moet dan goed letten op de zware kop en zware snavel (als het ware topzwaar lijkend), ongeveer even diep als lang, waarbij de ondersnavel aan de onderzijde bijna net zo bol is als de bovensnavel. Hierdoor lijkt de punt van de snavel stomper. Dit valt in het veld goed op.
Op redelijke afstand, zeker als je ze met gewone Kruisbekken direct kunt vergelijken, is dat nog goed te zien. Uiteraard met de verrekijker. Zelfs in de vlucht vallen het grotere formaat en de dikke snavel en nek goed op.
De kleur is vergelijkbaar met gewone Kruisbek. Het mannetje is echter wat valer rood. Het grijsgroene vrouwtje en de jonge vogel grijs(gelig) met krachtig gestreepte buik en borst, is vrijwel hetzelfde gekleurd als de gewone Kruisbek.
Roep
Tussen Kruisbekken valt (eenmaal goed de roep leren herkennen) de hardere en diepere “kuub, kuub” roep op, terwijl de gewone Kruisbek een meer helderder “kiep, kiep” roep laat horen.
De roep is niet alles zaligmakend, maar wel een belangrijk hulpmiddel om de soort te lokaliseren. Het valt niet mee in al die naaldbomen, en ja…ze vliegen vaak snel weer weg.
Voorkomen
Een invasiegast, die in de meeste jaren vrijwel ontbreekt. De vorige (kleine) invasie was een jaar of zes geleden (2007/2008) en daarvoor pas in 1990/1991 (grote invasie).
De vogel broedt in Noord en Noord-Oost Europa in de naaldbossen. Het lijkt erop dat deze soort meer binding heeft met vooral de grove den. Dit zou kunnen komen doordat de vogel met de forsere snavel beter in staat is ook de hardere kegels van de grove den te kraken.
Invasies ontstaan vaak als de zaadoogst in het broedgebied slecht is geweest. De vogel gaat dan als het ware deelnemen aan een soort volksverhuizing. Invasies zijn dus uitsluitend afhankelijk van het voedselaanbod (en niet als weerkundigen een zeer strenge winter voorspellen….).
Invasie
Invasie 1990/1991:
Ook in onze omgeving zag ik in die periode meerdere vogels, welke alle aan de zeldzaamheden commissie (CDNA) (Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna) zijn voorgelegd en aanvaard.
Een indruk:
21-10-1990: 2 vogels in Bakkeveenster Duinen.
29-12-1990: 3 vogels bij Esveen te Veenhuizen.
04-01-1991: 4 vogels bij Bankenbosch te Veenhuizen
07-01-1991: 2 vogels (m en vr) in Slotplaatsbos (thv de Stripe).
11-01-1991: 1 vogel (zingend) Slotleane.
15-01-1991: 1 vogel bos (onv) Ald Duurswald.
22-01-1991: 1 m Beetsterzwaag
27-01-1991: 1 vr. Olterterp
Ik ga er van uit dat ook in deze invasieperiode (er is sprake van een redelijke invasie), wel vogels bij ons zullen opduiken. Intrigerend hierbij is een geluidsopname van Sjouke Scholten op de Duurswouder Heide van een vogel die naar mijn mening duidelijk te herkennen is als Grote Kruisbek, gezien de wel erg zware en diepe roep. Dit wordt dus zoeken in onze omgeving.
« terug naar overzicht artikelen