Artikelen
Nachtvlinders
Lezing over nachtvlinders door Gerrit Tuinstra
Tijdens de ledenvergadering van de Natuerferiening hield Gerrit Tuinstra van de Vlinderwerkgroep Friesland een interessante lezing over nachtvlinders. Een niet alledaags onderwerp! Het werd duidelijk dat hier een wonderlijke wereld bestaat die heel veel meer omvat dan wat de meeste mensen denken: alleen maar grijsbruine motten… Nee.
Het onderscheid tussen dag- en nachtvlinders is niet altijd makkelijk. In het algemeen vliegen de dagvlinders overdag en de nachtvlinders ’s nachts, maar er zijn uitzonderingen! Een ander verschil zit ‘m in de voelsprieten: deze eindigen bij de dagvlinders in een knopje, bij de nachtvlinders niet. Dagvlinders houden hun vleugels in rust vertikaal omhoog, tegen elkaar bijna, en nachtvlinders leggen in rust hun vleugels omlaag, over het lichaam (als een dakje). Bij dagvlinders zijn de achtervleugels zichtbaar, bij nachtvlinders niet.
groepen en soorten
Nachtvlinders zijn in te delen in groepen en soorten; in de eerste plaats micro en macro vlinders.
Er zijn zeer veel meer soorten nachtvlinders dan dagvlinders in Nederland: meer dan 2000 nachtvlinders, tegenover 70 soorten dagvlinders die hier voorkomen.
Gedrag
Sommige soorten vlinders zijn trekkers; zij vliegen vanuit Zuid Europa en Noord Afrika naar het noorden, tot in het zuiden van Zweden. Zij leven langer dan de gemiddelde vlinder, die rond de 10 dagen leeft. Ook sommige nachtvlinders trekken.
Gerrit vertelt welke rupsen van nachtvlinders leven van welke waardplanten; iedere soort heeft eigen voorkeuren. Als vlinder hebben ze een roltong waarmee ze de nectar uit bloemen kunnen halen.
Schoonheid
De beelden die getoond werden waren zeer fraai. Nachtvlinders kennen prachtige soorten met grillige vormen (vlinders als een helicopter en met donzige vacht, of lijkend op een rond berkenstammetje) en bijzondere kleuren (we zien paars, oranje, blauw, rood, groen, wit…felle contrasten vaak). Een heel bijzondere is bijvoorbeeld de doodshoofdvlinder, die op de kop een tekening heeft als een doodshoofd.
Binnen de soorten micro en macro nachtvlinders zijn er families te onderscheiden, zoals bijvoorbeeld de wortelboorders, de houtboorders, de eenstaartjes, de uilen, de spanners, de wespvlinders e.a.
Stadia van ontwikkeling
Alle stadia van ontwikkeling werden getoond en besproken: ei, rups, pop en de volwassen vlinder. Er wordt wel 4 à 5 keer verveld door de rups.
De micro vlinders zijn ongelooflijk klein, soms een spanwijdte van slechts één of enkele millimeters….
Observeren van nachtvlinders
Sommige micro nachtvlinders zijn het beste op te sporen in het rupsenstadium; we krijgen te zien hoe ze het blad gebruiken door zich er in slingers in te vreten (mineren).
Tuinstra liet tenslotte zien hoe men nachtvlinders kan observeren: overdag in het veld kun je ‘dagactieve nachtvlinders’ tegenkomen en met een vlindernet vangen om te bekijken. ’s Nachts kan men een wit scherm oprichten in een kansrijk gebied, er een speciale felle lamp op te zetten (op aggregaat natuurlijk) en dan ziet men de nachtvlinders zich op het felverlichte witte scherm zetten. Of: een boom aanstrijken met een zoet mengsel, daar komen ze de ‘nectar’ opzuigen. Of: een nachtvlinderval met daarin eierdozen plaatsen, daar kruipen ze dan in.
Tot slot
Gerrit heeft een eigen collectie aangelegd van nachtvlinders, in ‘kistjes’: draagbare platte vitrines. In de pauze werden deze bezichtigd.
De aanwezigen hebben zeer genoten van deze boeiende presentatie!
« terug naar overzicht artikelen