Veel mensen zullen ongetwijfeld het fenomeen kennen van de prachtige grote Spreeuwenwolken net voor zonsondergang. In de meeste gevallen betekent dit dat er in de buurt een grote slaapplaats is waar deze Spreeuwen gezamenlijk de nacht doorbrengen.
Ook vogels hebben, net als u en ik, rust nodig. Echter, in het geval van vogels kan de rust zowel individueel als in grote groepen worden doorgebracht. Dit laatste zal hieronder beknopt beschreven worden.
Wat is een slaapplaats?
Een slaapplaats is een gemeenschappelijke locatie die dagelijks door middel van een slaaptrekbeweging wordt bereikt. Deze slaaptrekbeweging is vroeg in de ochtend of tegen de schemering goed te zien. In de omgeving van Bakkeveen zien we deze slaaptrek veel terugkomen bij ganzen en meeuwen. Ganzen gaan tegen zonsondergang of zonsopkomst in één grote groep richting hun overnachtingsplek in plas-dras gebieden of in diepere poelen. Meeuwen vliegen in een lang lint richting diepere waterpartijen, waar ze in grote getale zullen overnachten.
Waarom slaapplaatsen?
Er zijn diverse redenen waarom vogels gebruik maken van een gezamenlijke slaapplaats. Ten eerste is het voor kleinere vogelsoorten warm en knus, met name in de koude wintermaanden. Ten tweede ben je in een groep minder kwetsbaar voor predatoren dan in je eentje. Daarnaast zullen een aantal vogelsoorten het gebruiken uit gezelligheid. Maar ook oefenen, voor de trek naar het zuiden, is (vooral bij steltlopers) een belangrijke reden. Last but not least, uitwisseling van informatie over geschikte plekken voor met name voedsel.
Het belangrijkste is, het is allemaal uit eigen belang van het individu want het gaat altijd om overleven.
Vogelsoorten op slaapplaatsen
In Nederland leven ruim 300 vogelsoorten, waarvan ruim 80 soorten gebruik maken van gezamenlijke slaapplaatsen. Ganzen, zwanen en meeuwen zijn eerder genoemd. Overige groepsslapers zijn Aalscholvers, Reigers, Steltlopers, enkele eendensoorten, Kiekendieven, Sterns, Duiven, Uilen en een hele rits aan zangvogels.
Deze soorten zitten op diverse plekken, waar wij zo aan voorbij lopen. Een dichte struik in uw tuin is een uitstekende slaapplaats voor merels of uilen. Ondiepe waterpartijen en rietlanden voor bijvoorbeeld ganzen, reigers en kiekendieven.
Een vereiste voor vogels is vaak rust en een voedselbron in de buurt.
Kijk, net voordat de zon ondergaat of opkomt, in uw tuin of er misschien Huismussen in die ene dichte struik zitten. Of volg een grote groep ganzen die over uw hoofd vliegt richting een plas.
Maar kijk ook zeker eens in de nok van uw dak, misschien ziet u daar een groepje Boomkruipers overnachten (zie foto).